تمایل به زیباتر دیده شدن در بین مردم و انتخاب پوشاک فاخر از دیرباز حرف اول را میزده است اما دراین میان، در بین بانوان ایرانی شال و روسری جایگاه ویژه ای داشته است. از روسری برای اهداف مختلف از جمله محافظت از سر در برابر باران، گردوخاک، سرما، مد و … استفاده میشده است هرچند امروزه بنا به دلایل مذهبی و فرهنگی مورد استفاده بانوان قرار میگیرد. انتخاب نوع پوشش علاوه بر علاقه شخصی بیشتر به فرهنگ، ملیت و مکانی که در آن زندگی میکنید باز میگردد.در این مقاله قصد داریم که تاریخچه روسری را بیان کنیم.
تاریخچه روسری در فرهنگ اسلام
بسیاری از زنان مسلمان اغلب از روسری به عنوان حجابی برای پوشش موی سر استفاده میکنند که این حجاب در زبان عربی به عنوان خمر شناخته میشود. پوشاکی که از آنها به عنوان حجاب یاد میشد معمولا مو، گوش و گلو را می پوشاند اما صورت را نمی پوشاند. لباس مذهبی مسلمانان فرق می کند و در فرهنگ های مختلف شامل برقع ، چادر ، نیکاب ، دوپاتا یا انواع دیگر حجاب است.
تاریخچه روسری در ایران
از زمان های قدیم حتی قبل از اسلام، استفاده از شال و روسری در بین بانوان ایرانی جایگاه ویژه ای داشته و به دلایل مختلفی مورد استفاده قرار میگرفته است. جالب است بدانید در زمان باستان هرگز برهنگی در میان مردم مرسوم نبوده است و در ایران باستان زنان و مردان همیشه از لباس کامل استفاده می کردند. ملکه ها در ایران باستان یک چادر کوتاه همانند شال های امروزی پر از رنگ و نقش و نگار بر روی سر می انداختند. به گفته مورخان پوشش سر (یا همان روسری) در میان زنان با درجه ی بالای اجتماعی بیشتر دیده شده است، در مقابل کنیزان و رقصندگان از پوشش کمتری استفاده میکردند.
ویل دورانت تاریخ نگار مشهور اتریشی معتقد است مبدع حجاب در جهان، ایرانیان هستند. در کتاب «پوشاک باستانی ایرانیان» نوشته جلیل ضیاءپور درباره پوشش مادها آمده است: ” مرد و زن به واسطه اختلافی که میان پوشش سرشان وجود دارد، ازهم تمیز داده می شوند. به نظر میرسد که زنان پوششی نیز روی سر خود گذارده اند و از زیر آن گیسوهای بلندشان نمایان است.”
پس از ورود اسلام به ایران
پس از ورود اسلام به ایران تنها تغییر در حجاب و استفاده از روسری در نحوه پوشش زنان ایرانی است. بعد از ورود اسلام زنان روسری هایشان را که قبلا از جلو باز بوده، از قسمت زیر گلو با سنجاق یا گیره می بستند بطوریکه دیگر گریبان شان پیدا نبود. درواقع اسلام، حجاب زن ایرانی را تکمیل میکند و برخلاف عقیده بسیاری، اسلام به وجود آورنده حجاب در ایران نیست بلکه تکمیل کننده آن است.
دیگر جوامع و فرهنگ ها
گفتنی است که شال و روسری در هر فرهنگ و جامعه ای شکل و ظاهر مخصوص به خود را دارا می باشد. در کشور های اروپایی استفاده از روسری و رونق گرفتن این موضوع به قرن های 18 و 19 میلادی برمیگردد.
تا قرن ۱۸، پوشیدن محافظ برای مو برای زنان مسیحی در فرهنگ مدیترانه ای، اروپایی، خاورمیانه و آفریقا مرسوم بوده است و نشانه ای از وضعیت تاهل زن محسوب میشده است. زنان مسیحی «هوتری» را به عنوان روسری سر میکنند. در فرهنگ های اروپایی معمولا پوشاندن سر به مکانی که زن در آن قرار دارد بستگی داشت. در داخل خانه و در خانه کمتر پوشیده بود، اما در بیرون و در مناسبت های رسمی به خصوص در کلیسا استفاده از حجاب سر معمول بود.